Otizmli Çocuğa Bakıcı Seçimi ve Doğru Bakım Yöntemleri

OTİZMLİ ÇOCUK BAKICISININ GÖREV LİSTESİ

Standart bakım görevlerine ek olarak, otizmli çocuk bakıcısının sorumluluklarında mutlaka daha ince, dikkat isteyen maddeler yer alır. Otizmli çocuğa bakıcı seçimi sürecinde bu görevleri bilmek, doğru adayı belirlemenizi sağlar. Üstelik çocuğunuzun günlük bakımının güvenli bir şekilde ilerlemesine yardımcı olur.

1. Güvenlik

Çevreyi sadeleştirmeli: Işık, ses ve koku gibi hassasiyetleri dikkate alarak ortamı sakin ve sade tutmalı.

Mola alanı oluşturmalı: Çocuğun aşırı uyarıldığında sakinleşebileceği güvenli bir “mola köşesi” hazırlamalı. Bu alanı kullanması için çocuğu yüreklendirmeli.

Ani sesleri en aza indirmeli: Kapı çalması, elektrik süpürgesi gibi ani, yüksek sesli uyaranları en aşağı seviyede tutmaya çalışmalı. Eğer mümkünse çocuğu önceden bilgilendirmeli.

Riskli davranışları bilmeli: Kaçma davranışı, tehlikeli nesnelere ilgi duyma gibi durumları takip etmeli. Bunun için gerekli güvenlik önlemlerini almalı.

2. İletişim

Görsel destek kullanmalı: Otizmli çocuk bakıcısı çocuğun günlük rutini anlaması için görsellikten de faydalanmalı. Örneğin programlar, küçük takvimler veya hikâyeler.

Doğru dili modellemeli: Bakıcı, çocuğun konuşmasını desteklemek amacıyla oyun sırasında sürekli ve doğru bir dil modeli kullanmalı. Bunu, konuşma terapistinin yönlendirmesine göre yapmalı.

İlgi alanları üzerinden bağlantı kurmalı: Çocuğun sınırlı ilgi alanlarına saygı duymalı ve etkileşimi trenler, sayılar veya dinozorlar gibi ilgiyi çeken konular üzerinden kurmalı.

3. Rutin

Rutinlere harfiyen uymalı: Otizmli çocuğun rutini önemlidir. Bakım personeli yemek, uyku ve aktivite saatlerini düzenli şekilde korumalı. Eğer rutin değişecekse çocuğu önceden buna hazırlamalı. Örneğin; “Bugün parka biraz erken gideceğiz, bak şimdi takvime ekliyorum.”

Geçişleri kolaylaştırmalı: Bir aktiviteden diğerine geçerken ani değişiklik yapmamalı. Mesela “5 dakika sonra oyunu bitiriyoruz” demesi veya görsel bir zamanlayıcı kullanarak çocuğa bu geçişi önceden haber vermesi çok iyi olacaktır. Bir mutfak zamanlayıcısı, kum saati ya da telefonun geri sayım uygulamasını kullanabilir.

4. Oyun ve Öğrenme

İşlevsel oyunlar oynamalı: Otizmli çocuk bakıcısı çocuğun taklit ve oyun becerilerini geliştiren, basit ama net oyunlar seçmeli. ‘Arabayı garaja götürelim’ ya da ‘hayvanları sıraya dizelim’ gibi oyunlar hem eğlenceli olur hem de öğrenmeyi destekler.

Sosyal becerileri desteklemeli: Kısa sosyal hikâyeler ve küçük rol yapma oyunları çok faydalıdır; çünkü bu çalışmalar çocuğun iletişimini güçlendirir. Örnek olarak; bakkala gidip selam verme ya da arkadaşa merhaba deme gibi mini senaryoları verebiliriz. Bunlar özgüveni artırır ve böylece çocuk günlük hayata daha kolay uyum sağlar.

Terapi yöntemlerini günlük hayata entegre etmeli: Otizmli çocuk bakım personeli, ailenin yönlendirdiği ölçüde ABA, DIR gibi terapi yaklaşımlarını günlük rutine eklemeli. Çünkü bu yöntemler çocuğun davranışlarını anlamayı kolaylaştırır. Bu nedenle bakım personeli, giyinme sırasında adım adım yönerge verebilmeli. Ayrıca mutfakta “birlikte yapıyoruz” yaklaşımını kullanarak çocuğun günlük pratiğini desteklemeli.